Stad der Bevrijding wandelroute

Beschrijving

Begin de wandeling op het 5 Mei plein (2) met Hotel de Wereld (1) en het Nationale bevrijdingsmonument (2) en vlakbij de Aula van de universiteit (9) en het Vrijheidsvuur (3).

Loop vanaf het 5 Mei plein richting het centrum van Wageningen (houd Hotel de Wereld aan de rechterzijde). Sla de eerste weg linksaf. Daarna de tweede weg links (bij pizzeria Sa Lolla). Volg het pad langs de stadsmuur door het Torckpark en ga via de varentuin aan het einde door de ‘poort’ naar museum De Casteelse Poort (4) met de bevrijdingszaal. Voor De Casteelse Poort vindt je een Liberation Route Marker (11) en de plaquette Joods verzet (stoeptegel voor Bowlespark nr. 2) (13).

Steek na het bezoek aan het museum de straat over en loop via het parkje langs de gracht en over de parkeerplaats tot u uitkomt op de Nieme- ijerstraat. Sla hier linksaf en neem vervolgens de eerste straat links (Dijkstraat).

Sla rechtsaf op de Grebbedijk en wandel tot de haven waar vandaan in 1940 12.400 Wageningers werden geëvacueerd.

Sla rechtsaf bij de Havenafweg. Steek de Nude over tot bij het Oorlogsmonument Wageningen (8) en de Liberation Route Marker (10).

Steek de (brede) Costerweg over naar het Indisch monument ‘De Waterlelie’ (7). Loop verder door de Nudestraat.

Sla linksaf bij de Walstraat en loop door tot het Joods monument ‘De Levenspoort’ (5).

Ga rechtsaf bij het Plantsoen en neem de eerste weg rechts (Riemsdijkstraat) tot bij de Markt met de Grote kerk (6).
Op de Markt vindt u ook het stadhuis met de plaquettes bevolkingsregister (12).

Loop rechts om de kerk heen en ga via de Hoogstraat en de Bergstraat terug naar Hotel De Wereld.

Meer info over de dingen die je tegenkomt:

1 - Hotel de Wereld

Hotel de Wereld is het bekendste gebouw in het centrum van Wageningen. Op 5 mei 1945 werd deze plek door generaal Charles Foulkes namens de geallieerden uitgekozen voor de onderhandelingen met kolonel-generaal Johannes Blaskowitz over de overgave van de Duitse bezetter in Nederland.

Z.K.H. Prins Bernhard was bij de onderhandelingen aanwezig. Hotel de Wereld heeft sinds 2004 weer een hotel- en restaurantfunctie. De Capitulatiezaal is onderdeel van het restaurant en als zodanig te bezoeken.

2 - 5 Mei plein en het Nationaal Bevrijdingsmonument

Het 5 Mei plein neemt een centrale plek in bij de jaarlijkse herdenkingsactiviteiten op 4 en 5 mei. U vindt er niet alleen Hotel de Wereld, maar ook het Nationaal Bevrijdingsmonument. Dit monument bestaat uit een bronzen beeld van een man die zijn armen ten hemel heft. Het beeld is geplaatst op een granieten voetstuk met daarin een aantal leeuwen. Het is gemaakt door beeldhouwer Han Richters en onthuld op 13 september 1951 door Z.K.H. Prins Bernhard. Het beeld wordt in de volksmond ‘Blote Jan’ of ‘Blote Gerrit’ genoemd.

Bij het beeld worden jaarlijks op 4 mei de doden herdacht. Klokslag twaalf uur ‘s nachts ontsteekt de burgemeester het Bevrijdingsvuur om de overgang naar 5 mei te markeren. Lopersgroepen uit heel Nederland ontvangen dit vuur om het in het hele land te verspreiden.

Jaarlijks vindt ook hier het Bevrijdingsdefilé plaats, ter ere van de oorlogsveteranen. Tot en met 2004 werd dit afgenomen door Z.K.H. Prins Bernhard. De bronzen plaquette met zijn beeltenis aan de muur van Hotel de Wereld herinnert daaraan.

3 - Vrijheidsvuur

Het Vrijheidsvuur is een koperen kunstwerk met eeuwig brandend vuur om te herdenken dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is. De hoogte van de zuil is afhankelijk van het zonlicht en wisselt voortdurend. Daarmee wordt verbeeld dat vrijheid een dynamisch begrip is. In tijden van duisternis is de behoefte aan nabijheid van het licht het grootst, in lichtere tijden reikt het licht naar haar bron. Het kunstwerk is onthuld op 4 mei 2011 en speelt een belangrijke rol bij de jaarlijkse Bevrijdingsvuurestafette. Kunstenaar HansHan Roebers tekende voor

het ontwerp. U vindt het Vrijheidsvuur naast de aula van de universiteit, vlakbij Hotel De Wereld.

4 - Aula Wageningen Universiteit

De aula wordt onder meer gebruikt voor promoties van Wageningen Universiteit. Dit gebouw is een van de plaatsen waar mogelijk de ondertekening van de capitulatie door de Duitsers plaatsvond. In de aula bevindt zich een plaquette ter nagedachtenis aan assistenten en studenten die zijn omgekomen in de Tweede Wereldoorlog.

5 - Museum De Casteelse Poort: ‘De Vrede van Wageningen 1945’

In dit museum kunt u terecht voor de tentoonstelling ‘De Vrede van Wageningen 1945’. Deze vertelt het verhaal van Wageningen en de Wageningers tijdens de Tweede Wereldoorlog. U kunt hier ook het meubilair zien dat gebruikt werd tijdens de capitulatie onderhandelingen. Net als de pen waarmee de overeenkomst werd getekend en de akte zelf. Via originele film- en geluidsopnamen en onlangs opgenomen getuigenverhalen komen onder andere de gebeurtenissen van de meidagen van 1945 opnieuw voor u tot leven.

6 - Liberation Route, Luisterplek 52. Thema: capitulatie

Bij Museum De Casteelse Poort. Zie 4. www.liberationroute.nl

7 - Plaquette Joods verzet

Deze ligt sinds 2011 vóór het huis Bowlespark 2.
Rechts naast museum De Casteelse Poort

8 - Plaquette Walter Britfort Dewe

Op deze locatie sneuvelde op 17 april 1945 de enige geallieerde militair in Wageningen bij de bevrijding van de stad. Deze Engelse Korporaal reed als chauffeur van een brencarrier op een landmijn.

9 - Monument voor de gevallenen

Een groot wit kruis voor een stenen muur herdenkt hen die in de Tweede Wereldoorlog voor de vrijheid zijn gevallen. Op 4 mei is dit de plek waar de Stille Tocht eindigt en bloemen gelegd worden.

10 - Liberation Route, Luisterplek 51. Thema: voedseltransporten.

De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden gingen tijdens de bevrijding van Europa. De route begint bij Normandië en loopt via o.a. Wageningen naar Berlijn. Bij de luisterkei kunt u een verhaal beluisteren. Dit is te downloaden met uw MP3 speler of mobiele telefoon via www.liberationroute.com.

11 - Indisch monument ‘De Waterlelie’

Dit monument bestaat uit een sculptuur van edelstaal in de vorm van een waterlelie met twaalf bloembladeren. Elf bloemen bladeren zijn dicht en één is open. Het open einde representeert de aantasting van wat eens volmaakt was. Het is geplaatst ter nagedachtenis aan elf, in voormalig Nederlands-Indië omgekomen Wageningse militairen. Het is onthuld op 24 september 2010.

12 - Joods monument ‘De Levenspoort’

‘De Levenspoort’ is geplaatst ter nagedachtenis aan de 71 slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, uit de Joodse gemeente Wageningen. Het monument bestaat uit een bronzen sculptuur van een poort waar vier figuren doorheen lopen.

13 - Markt en de Grote Kerk

Door de beschietingen in 1940 is een groot deel van het oude centrum verwoest. Dat was niet het werk van de invallers, maar van de Nederlandse artillerie die de Duitsers vanaf de Grebbeberg had bestookt. In de eerste jaren van de oorlog is het centrum herbouwd, waaronder de huizen rond de Markt (in de bouwstijl van de Delftse School) en de middeleeuwse Grote Kerk of Johannes de Doperkerk. De toren en de kerk werden in 1945 opnieuw zwaar beschadigd. Dit maal door de Duitsers. Na de oorlog is de kerk voor een tweede keer gerestaureerd in de stijl van de Delftse school. In de kerk werd een gebrandschilderd Nationaal Bevrijdingsraam aangebracht. Dit is op 5 mei 1987 onthuld door Koningin Beatrix.

14 - Plaquettes bevolkingsregister

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in de nacht van 2 op 3 januari 1943 het bevolkingsregister uit het stadhuis ontvreemd. Op de buitenmuur en in het stadhuis zijn twee plaquettes geplaatst ter herinnering aan deze moedige verzetsdaad.